ERMENİLER KİMDİR?

ERMENİLER KİMDİR?

HABERİ YAZAN: admin in HABERLER

Ermeni kimdir ?Bu sorunun cevabı pek yok çünkü ermeni kelimesini biz ve avrupalılar kullanıyoruz.Oysa ermeni diye bir ırk yoktur.Bunun cevabı yazımızda…

Çünkü ermeniler kendi aralarında “ermeni” kelimesini kullanmazlar.Ermenice’de “HAY” ermeni;”HAYESDAN” Ermenistan demektir.Peki ermeni,ermenistan,armenia kelimeleri nedir?

Ermeni eski tarihinde olduğu gibi bu kelimelerin etimolojik anlamı konusunda da tarihçiler arasında bir görüş birliği yoktur.Bazı tarihçiler sözü edilen kelimelerin ortaya çıkışını ,anlamını ve ermeni eski tarihini genellikle tarihsel belgelere dayanmayan ve mitolojik söylemlerden alan bilgilerle açıklamaktadırlar.Mesela Ermeni tarihçi Alişan bu konuda,”HAYK ermenice HAY adının küçültülmüşüdür.HAY da ulusumuzun adıdır.Ermeniler kesinlikle yabancıların adlandırdıkları gibi ARMEN değildir.” der.

Ermeni tarihçilerden bir kısmı ise HAY adını Hz.Nuh Peygamber’e dayandırır.Buna göre,Hz. Nuh’un oğlu Yafes’in HAY adlı bir oğlu olmuştur.400 yıl yaşayan bu kişi ermeni ulusunun atasıdır.Bu nedenler ermeniler kendilerine onun adından dolayı HAY demektedirler.

Bu iki görüşte de görüldüğü gibi mesele gerçek tarihsel belgelere dayanmamakta ve hikayelerden öteye girmemektedir.

“Ermeni” adı en eski tarihsel belge olarak HEREDOT TARİHİ ve DARİUS YAZITLARI’nda geçmektedir.Gerek bu iki kayıtta gerekse sonraki dönemlere ait kayıtlarda “ermeni veya Ermenistan ” adı bugün ermeni denilen toplumun oturduğu ülke anlamında değil Anadolu,Rumeli,Mezopotamya gibi bir coğrafi bölge adı olarak geçmektedir.Bu görüşü bazı ermeni tarihçiler de kabul etmektedir.Farsça Ermenistan veya arapça Ermeniyye kelimelerinin coğrafi terim olarak kullanımı millattan sonra da devam etmiştir.

Sonuç olarak Türkler Anadolu’ya gelemden önce bu bölge nasıl RUM adıyla anılmış ve bu terim nasıl Türkler yerleştikten sonra da kullanılmaya devam etmişse ermeni veya ermenistan adı da ermeniler bölgeye gelmeden önce bir coğrafi terim olarak kullanılmış ve ermeniler gelince de o toplumun adının ifade etmeye başlamıştırki bir farkla bu isimleri ermeniler hiç benimsememişlerdir.

Bir etnik grup olarak ermenilere baktığımızda kökenleri hakkında kesin ifadeler kullanan tarihsel bir belge yoktur.Ancak ermenlerin bile pek fazla kullanmadığı KHORENLİ MOİZ gibi ermeni tarihçilerin yazdıklarına göre “Doğu Anadolu’da M.Ö.XI-VII. yüzyıllar arasında bir devlet kurmuş ve ileri bir uygarlık yaratmış olan Urartular,ermenilerin atasıdır.”Ermenilerin bölgedeki varlıklarını gösteren en eski kayıt ancak M.Ö.IV.-III. yüzyıllara rastlamaktadır.Başka bir deyimle urartu devleti yıkıldıktan 300 yıl sonra ermeniler kafkasyaya gelmiştir.

Ermenilerin bugünkü ermenistan denilen bölgeye nereden geldikleri hakkında iki teori vardır:

1.Bu kavim Trakya üerinden kafkasyaya geçmişlerdir.

2.Kafkasyanın kuzeyinden bölgeye gelmişlerdir.

Sonuç olarak ermeni adı,etnik kökenleri,bölgeye nereden geldikleri hakkında kesin belge ve bilgi halen gün yüzüne çıkmış değildir.

Ermenistan eski tarihi, ermeni tarihçileinin göstermeye çalıştığı gibi pek de parlak değildir.B.İskender’in İran’ı ele geçirdiği yıllarda Ermenistan bir Pers eyaleti idi.Gerçek anlamda bağımsız bir ermeni devleti yoktu.Ermeni bölgesi, Peraler’den sonra İskender’in bir parçası oldu.Buimparatorluğun parçalanmasından sonra da ermeniler bağımsız olamadı.Selevkoslar’ın eline geçen bölge daha sonraki yüzyıllarda da bağımsız olamadı.Siyasal durum değişti;Anadol’da Romalılar,İran’da Arsasid hanedanı egemen oldu.Bölge Romalılar ve İran arasında sürekli el değiştiren bir yer oldu.

M.Ö.95′te Roma’da iç karışıklıklar İran’da ise Arsasidler Saka saldırılarıyla uğraşıyordu.Bu durumdan yararlanan Ermeni derebeyi Tigran(Dikran) bağımsızlığını ilan etti.Ermenilerin bu bağımsızlığı ancak M.Ö.66 yılına kadar dürdü.Bu tarihta Romna Generali Pompe ordusuyla Bölgeyi işgal etti.

Roma ikiye ayrılınca bölge Doğu Roma’nın(Bizans) eğemenliğine girdi.Ermeniler Bizans’la birlikte hristiyanlığı kabul ettiler ama bu yeni durum ermenistan’da bizans politikasını değiştirmedi.Aksine kısa bir süre sonra ermeniler papaz GREGOR’un GREGORYEN kilisesine bağlanınca bu durum rum kilisesinin hoşuna gitmedi.Diğer yandan ermenistan Bizans için sürakli bir rahatsızlık kaynağı idi.Bu iki neden üzerine Bizans Ermenistan’ı ermenilerden temizleme politikasına girişti.Bizans’ın bu politikası Türkler’in Anadolu’ya gelişlerine kadar sürdü.Bu politika çeçevesinde ermeni feodal aileler bölgeden uzaklaştırıldı.Feodal ailelerin bir kısmı sürüldükten sonra bölge halkının önemli bir kısmı Trakya’ya göç ettirildi.

10714 Malazgirt zaferinin kazanılması ile birlikte hem ermenistanda Türk egemenliği hem de Türkler’le ermenilerin bugüne kadar süren ortak yaşayışları başladı.Ermenistan bölgesi 1157 yılına kadar Büyük Selçuklu Devleti,1194 yılına kadar Irak Selçukluları daha sonra Harzemşahlar ve İlhanlılar’ın yönetiminde kaldı.İlhanlılar’dan sonra sırasıyla Celayirliler,Timur,Karakoyunlular,Akkoyunlular bölgeye egemen oldu.

Sonuç olarak Osmanlı yönetimine gelincey kadar Türkler’le Ermeniler arasında gündelik anlaşmazlıkların dışında ciddi çatışmaların olduğu söylenemez.

Büyük Selçuklular bölgeyi ele geçirdiklerinde 1100 yıldan beri bir bağımsız ermeni devleti yoktu.Bölge Bizanslılar’dan alınmıştı.Osmanlı Devleti 1514 yılında bölgeye egemen olduğunda ise 470 yıldır ermenistanda bağımsız bir ermeni krallığı bulunmuyordu.

Bu bilgiler ışığında ermenilerin bizim yurdumuz dediği yerler aslında bir coğrafi bölge ve bu bölgede yaşayan ermeniler(Haylar) bir kez bile bağımsız bir devlet kuramamışlar,kuramadıkları gibi egemenlikleri altında yaşadıkları ülkeler tarafından göçe tabi tutturulmuşlardır.Kısaca ermenilerrahat durmamalarını tarihte hep göçle ödemişlerdir.

KAYNAK:

1.Uras,Esat,Tarihta Ermeniler ve Ermeni Meselesi

2. Ercan,Yavuz,Ermeniler ve Ermeni Sorunu